نوشته‌های بلاگ توسط تیم تحریریه
روش‌هایی برای افزایش منابع مالی مؤسسات خیریه
مقدمه
تأمین منابع پایدار و بلند مدت یکی از چالش‌هایی است که اغلب مؤسسات خیریه با آن مواجه می‌شوند، اغلب مؤسسات درآمد خود را از طریق حمایت خیرین خاص و عام به دست می‌آورند.
امروزه جامعه ما با مسائل و مشکلات اقتصادی روبه‌رو شده است و در بسیاری از بخش‌های اقتصادی شاهد رکود و هم چنین تورم هستیم، به‌ناچار برخی از خیرین و به تبع آن مؤسسات نیز با این مشکلات روبه‌رو شده‌اند که درآمد مؤسسات را با نوسانات زیادی روبه‌رو کرده است.
تأمین مالی مؤسسه به‌عنوان جریان حیات آن است و ازاین‌رو از اهمیت زیادی برخوردار است.
به همین دلیل ضرورت دارد مؤسسات از انواع راه‌های درآمدزایی بهره‌مند شوند و از روش‌ها و ابزارهای انعطاف‌پذیر و متنوع برای این کار استفاده کنند.
در این مطلب قصد داریم به‌صورت خلاصه و مفید چند راه درآمدزایی بیشتر را معرفی کنیم.
قبل از ورود به بحث و در ابتدا ذکر چند نکته ضروری است:
یکی از موضوعات بسیار مهم که به‌عنوان مؤسسه خیریه باید توجه زیادی به آن داشته باشیم جلب اعتماد افراد جامعه به‌خصوص حامیان و خیرین است.
افزایش اعتماد خیرین
هر مؤسسه با مشخص کردن زمینه فعالیت و هدف مؤسسه به‌صورت کامل و شفاف و هم چنین توضیح مأموریت و چشم‌انداز مؤسسه و ارائه صورت عملکرد شفاف و دقیق به‌صورت دوره‌ای و کوتاه‌مدت مانند ماهانه و یا فصلی می‌تواند گام بزرگی در جهت افزایش اعتماد حامیان خود بردارد.
نکات کلی
پیش‌ازاین که سراغ راه‌های جدید برای افزایش درآمد برویم، باید از وضع کنونی مؤسسه و جایگاه آن در مقایسه با سایر مؤسسات به‌صورت کامل آگاه باشیم.
· بررسی شرایط فعلی به‌صورت کامل، تهیه لیست کامل و دقیق از تمام درآمدها و هزینه‌های مؤسسه و ترکیب درآمدی فعلی مؤسسه
· تشکیل کارگروهی جهت افزایش درآمد مؤسسه
· بررسی تمام ظرفیت‌های موجود مانند تخصص افراد مؤسسه و هم چنین حامیان در حوزه‌های مختلف
· بررسی وضعیت سایر مؤسسات و استفاده از تجربیات آن‌ها
· گسترش ارتباط با افراد و سازمان‌های جدید از طریق راه‌های گوناگون به‌خصوص استفاده از ابزارهای موجود در دنیای مجازی
یکی دیگر از نکات حائز اهمیت این است که تا جایی که امکان دارد باید هزینه‌های مؤسسه را کاهش دهیم. اول باید هزینه‌ها را کاهش دهیم، سپس برای افزایش درآمد برنامه‌ریزی کنیم.
پیشنهادهایی جهت افزایش درآمد مؤسسه
در قسمت بعد به ارائه چند پیشنهاد متنوع جهت افزایش درآمد مؤسسات می‌پردازیم، هر مؤسسه می‌تواند با توجه به حوزه فعالیت خود، موقعیت مکانی و جغرافیایی، افرادی که با آن‌ها در ارتباط است و ظرفیت‌های مادی و معنوی خود از این راه‌ها استفاده کند.
پیشنهادها
1) دریافت منابع مالی از شرکت‌ها و سازمان‌های انتفاعی
برای این کار نیاز است با شناسایی و متقاعد کردن سازمان‌هایی که علاقه‌مند به انجام فعالیت‌های خیر هستند آن‌ها را شریک معنوی مؤسسه کنیم این سازمان‌ها می‌توانند هم از نظر مادی و هم معنوی با در اختیار قرار دادن برخی از ظرفیت‌های خود مانند فضاهای عمومی، برگزاری رویدادهای مرتبط با مؤسسه و ... به مؤسسات کمک‌های قابل‌توجهی کنند.
2) ارائه محصولات و خدمات
می‌توانیم از توان مدد جوها و هم چنین افراد خیر و حامی که توانایی ارائه خدمات و محصولاتی مانند، خوراکی‌ها، صنایع‌دستی، پوشاک، برگزاری دوره‌های مختلف و ... را دارند استفاده کنیم و عواید حاصل از این فعالیت‌ها را با توجه به توافق با افراد به‌صورت کامل و یا بخشی از آن‌ها را به مؤسسه اختصاص دهیم.
3) برگزاری نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌های دوره‌ای
می‌توانیم با برگزاری نمایشگاه‌های دوره‌ای از محصولات مختلف که برای حمایت از مؤسسه انجام می‌شود درآمدهای غیرثابت به مؤسسه اضافه کنیم.
4) برگزاری مسابقات ورزشی و تفریحی
با توجه به شرایط فصلی و هم چنین مخاطبان و حامیان مؤسسه می‌توانیم با برگزاری مسابقات مختلف و گرفتن حق عضویت منابع مالی جدیدی برای مؤسسه فراهم کنیم.
5) برگزاری رویدادهای فرهنگی
همکاری با مراکز فرهنگی و برگزاری رویدادهای فرهنگی مانند معرفی کتاب، اکران و معرفی فیلم، و سایر محصولات فرهنگی می‌تواند به تعامل بیشتر با جامعه و جذب مخاطب گسترده‌تر و هم چنین جذب منابع مالی جدید کمک کند.
6) راه‌اندازی پویش‌های مختلف
با توجه به مناسبت‌های مختلف و شرایط مقطعی حاکم بر جامعه می‌توانیم با راه‌اندازی و حمایت از انواع پویش‌ها به معرفی و درآمدزایی خیریه کمک کنیم. (مناسباتی مانند، عید نوروز، شروع سال تحصیلی، شب یلدا و ...)
7) جمع‌آوری مبالغ خیلی کم روزانه و یا هفتگی
یکی از راه‌های افزایش درآمد استفاده از مبلغ‌های بسیار کم به‌صورت روزانه و یا هفتگی است، با تبلیغات گسترده و کم‌هزینه و نشان‌دادن اهمیت مبالغ خیلی کوچک مانند 1000 تومان به‌صورت روزانه، در بلندمدت مبالغ زیادی به دست خواهیم آورد.
8) برگزاری جشن
یکی از مواردی که مورد استقبال گسترده قرار می‌گیرد برگزاری جشن در مناسبت‌های مختلف و حتی به‌صورت دوره‌ای مانند ماهانه و یا فصلی است. در جشن‌ها این امکان وجود دارد که از سایر روش‌ها مانند فروش محصولات، برگزاری مسابقات و ... به‌صورت هم‌زمان بهره‌مند شویم.
9) استفاده گسترده از ابزارهای مجازی
در حال حاضر یکی از ابزارهای پر کاربرد و کم‌هزینه برای معرفی مؤسسه، ارتباط با حامیان و مدد جوها و سایر افراد مرتبط با مؤسسه استفاده از برنامه‌ها و ابزار رایج در فضای مجازی می‌باشد. هم چنین برای اطلاع‌رسانی برنامه‌ها و گزارش عملکرد نیز این ابزارها می‌توانند روش بسیار مناسبی باشند.
10) تأمین مالی جمعی
تأمین مالی جمعی یکی از روش‌هایی است که از دیرباز به نام گلریزان در کشور ما مرسوم بوده است، امروزه با پیشرفت تکنولوژی بستر انجام این کار متفاوت شده است، تأمین مالی جمعی چند روش دارد که سه روش آن برای مؤسسات خیریه کاربرد بیشتری دارد که عبارت‌اند از:
1) اهدا: در این روش افراد پول خود را بدون انتظار هیچ‌گونه پاداشی به مؤسسه اهدا می‌کنند، اهدا نیز خود به دو صورت انجام می‌شود؛ روش اول این‌که افراد پول خود را به مؤسسه اهدا می‌کنند و نحوه هزینه‌کردن آن را به خود مؤسسه واگذار می‌کنند. در روش دوم افراد به طور خاص هدف خود را از پرداخت کمک نقدی مشخص می‌کنند و مؤسسه باید این پول را صرفاً در همان مورد خاص هزینه کند.
2) پاداش: در این روش فرد در قبال کمک خود انتظار یک پاداش معنوی از طرف مؤسسه را دارد برای مثال نام‌بردن از فرد در پروژه و ...
3) قرض: قرض دادن به مؤسسات و افراد یکی دیگر از روش‌های تأمین مالی است، به این شکل که افراد برای مدت‌زمان مشخص وجه مشخصی را به مؤسسه و یا افراد نیازمند برای انجام کار مشخصی قرض می‌دهند. اما پس از اتمام زمان مشخص شده مبلغ را پس می‌گیرند، گاهی دوباره آن مبلغ را به شخص یا مؤسسه دیگر یا همان مؤسسه برای کار دیگر قرض می‌دهند و این فرآیند ادامه دارد. گاهی هم پس از مدتی آن پول را اهدا می‌کنند.
مراحل تأمین مالی جمعی
1) تعریف پروژه: برای مثال پروژه‌هایی مانند تعمیرات خانه و یا محل کسب افراد نیازمند، ساخت مکان‌های عمومی مانند کتابخانه، خانه سالمندان، تهیه جهیزیه، کمک به اجاره مسکن، کمک به درمان افراد و ...
2) تخمین هزینه: در این مرحله هزینه‌های مربوط به تمام مراحل انجام پروژه تخمین زده می‌شود.
3) اطلاع‌رسانی: پس از مشخص‌شدن هدف پروژه و تخمین هزینه‌های مربوطه اطلاع‌رسانی در فضاهای مختلف به‌صورت حضوری و مجازی انجام می‌شود.
4) جمع‌آوری کمک‌ها: پس از اطلاع‌رسانی گسترده، افراد علاقه‌مند هر مبلغی که بتوانند به این پروژه کمک می‌کنند این مرحله تا رسیدن به مبلغ مورد نیاز ادامه دارد.
5) شروع پروژه: با توجه به مدل پروژه گاهی با تأمین حداقل میزان مورد نیاز فرآیند اجرا آغاز می‌گردد، گاهی نیز نیاز است تمام هزینه مورد نیاز تأمین شود و سپس پروژه شروع به کار کند.
6) گزارش عملکرد: مؤسسه در قبال تمام افراد شرکت‌کننده در این پروژه مسئولیت دارد؛ بنابراین نیاز است به‌صورت مرتب گزارش‌های مربوط با گام‌های مختلف پروژه و هم چنین صورت هزینه‌ها را از راه‌های مختلف ارائه کند.
نظر به اهمیت جذب منابع مالی جدید و کم‌هزینه برای مؤسسات خیریه، مؤسسه مهر هوشمند با برند آگاپه با فراهم‌کردن بستری برای جذب حامیان مالی در پلتفرم این مؤسسه به کمک مؤسسات دیگر آمده است تا از این طریق از حمایت خیرین و حامیان بیشتری برخوردار شوند. مؤسسات خیریه می‌توانند پس از همکاری با مهر هوشمند از این خدمت استفاده کنند.
جمع‌بندی
با توجه به اهمیت درآمدزایی مؤسسات خیریه و حیاتی بودن این موضوع برای ادامه فعالیت آن‌ها در این مطلب روش‌های متنوعی که اکنون در مؤسسات مختلف در سطح دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرند پیشنهاد شده است. هر مؤسسه می‌تواند با توجه به موقعیت خود از برخی و یا همه این روش‌ها برای افزایش درآمد خود استفاده کند هم چنین توجه به نکاتی که در این جا ذکر شده است می‌تواند به بهتر شدن مسیر فعالیت مؤسسات کمک‌های قابل‌توجهی کند.
منابع
1) زرندی سعید، افشار پور محسن، عسا کره سجاد، مطالعه تطبیقی مدل‌های کسب‌وکار پلتفرم‌های برتر تأمین مالی در جهان فصلنامه مدیریت توسعه فناوری: دوره سوم، شماره 2 ، پاییز 1394
2) سایت (CAF) charity Aid foundation
3) سایت Access
4) سایت Investopedia
5) سایت Charity Financials
6) سایت Fundraising Authority
7) سایت classy
