تیم تحریریه

 اهمیت شفافیت در موسسات خیریه

مقدمه

یکی از چالش‌هایی که در رابطه با مؤسسات خیریه مطرح می‌گردد نبود و یا کمبود شفافیت در رابطه با انجام فعالیت‌های صورت‌گرفته است. در حال حاضر شفافیت یکی از موضوعات مهم در بهبود عملکرد تمام سازمان‌ها محسوب می‌شود، و اگر مؤسسات خیریه را به‌عنوان یک سازمان در نظر بگیریم شفافیت در این سازمان به دلیل حمایت‌های مالی که از آن صورت می‌گیرد از اهمیت بیشتری برخوردار می‌گردد. موضوع شفافیت هم در روابط افراد درون سازمان و هم برای ارائه گزارش عملکرد از اهمیت بالایی برخوردار است. از آن جایی که امروزه استفاده از دانش در مدیریت سازمان‌ها نقش مهمی ایفا می‌کند و شفافیت نیز یکی از شاخص‌های مهم مدیریت سازمانی است در این مطلب به این موضوع پرداخته می‌شود.

 مفهوم و اثرات شفافیت

 معنای لغوی شفافیت امکان نگاه‌کردن به درون یک چیز است، و مفهوم شفافیت به قابلیت دسترسی به اطلاعات اشاره می‌کند. به سازمانی که افراد و ذی‌نفعان آن بتوانند به‌راحتی اطلاعات مورد نیازشان را کسب کنند و برای تصمیم‌گیری صحیح و به‌موقع از آن‌ها استفاده کنند سازمان شفاف گفته می‌شود. شفافیت باعث ایجاد و شکل‌گیری ارتباطات اثربخش، افزایش اعتماد سازمانی، کاهش تنش‌ها و تعارضات و در نتیجه بهبود کیفیت تصمیم‌گیری می‌شود.

شفافیت سازمانی

 موضوع شفافیت سازمانی به ترکیب گسترده‌ای از نگرش‌ها و ویژگی‌هایی از فرهنگ مناسب نیاز دارد و فرآیندی است که علاوه بر در دسترس بودن اطلاعات، مشارکت فعال در دستیابی، توزیع و ایجاد دانش را نیز شامل می‌شود. هم چنین پاسخگویی لازمه شفافیت است و سازمان‌های شفاف پاسخ‌گوی تصمیم، گفتار و اعمال خود هستند.

ابعاد شفافیت سازمانی

ابعاد زیر برای شفافیت سازمانی مطرح شده است:

·        چشم‌انداز: آینده مطلوب و مورد نظر سازمان را نشان می‌دهد.

·        مأموریت: ارزش‌ها و اولویت‌های یک سازمان را بیان می‌کند و طیف فعالیت سازمان را مشخص می‌کند.

·        اهداف: شامل اهداف کوتاه‌مدت و بلند مدت می‌شود، هدف‌های بلند مدت در بیشتر موارد بیشتر از یک سال زمان می‌برند و به‌صورت نتیجه‌های خاصی که سازمان برای رسیدن به مأموریت خود به دست می‌آورد تعریف می‌شوند و هم چنین تعیین‌کننده مسیر سازمان هستند. هدف‌های سالانه اهداف کوتاه‌مدتی هستند که شرکت برای رسیدن به اهداف بلند مدت باید به آن‌ها دست پیدا کند.

·        عملکرد: به برآیند کار سازمان گفته می‌شود.

شفافیت در چند حوزه تعریف می‌شود:

·        اطلاعاتی: ارائه اطلاعات حقیقی، قابل‌توجه و مفید و دسترسی راحت به اطلاعات نشان‌دهنده شفافیت اطلاعاتی سازمان است.

·        مشارکتی: به مشارکت ذی‌نفعان و سهام‌داران (در مؤسسات خیریه حامیان و خیرین) در شناسایی اطلاعات مورد نیاز اشاره دارد. سازمان‌های دارای شفافیت، برای قابل‌فهم و درک بودن فعالیت‌ها و اقدامات خود برای ذی‌نفعان تلاش می‌کنند و اطلاعات را بر اساس استاندارد سازمان و متناسب با نقش و وظیفه هر کس قابل‌دسترس می‌کنند.

·        پاسخگویی: به تهیه گزارش‌های بی‌طرفانه از فعالیت‌ها و سیاست‌های سازمان که سازمان را پاسخگو نگه می‌دارد گفته می‌شود، شفافیت ارتباط تنگاتنگی با پاسخ‌گویی دارد.

پیامدها و نتایج مثبت شفافیت در سازمان

1. مشارکت بیشتر کارمندان 2. ایجاد اعتماد نسبت به مدیریت سازمان 3. افزایش خلاقیت 4. بهبود عملکرد

 5. افزایش رضایت شغلی کارمندان

بررسی‌ها نشان می‌دهند که به‌کارگیری شفافیت لازم منجر به ایجاد ارزش افزایی بیشتر برای سازمان‌ها خواهد شد.

با توجه به اهمیت شفافیت سازمانی و ارائه گزارش عملکرد کامل و مناسب در مؤسسات خیریه، و هم چنین با درنظرگرفتن این‌که ممکن است بسیاری از مؤسسات هنوز نسبت به این فرآیند آگاهی و تسلط کافی نداشته باشند، مؤسسه مهر هوشمند با برند آگاپه با ارائه خدماتی در جهت ارائه گزارش عملکرد مؤسسات خیریه بر روی پلتفرم این مؤسسه به یاری خیریه‌ها آمده است تا بتوانند از این خدمت به‌راحتی استفاده کرده و از منافع آن بهره‌مند شوند.

جمع‌بندی

موسسات خیریه به‌عنوان یکی از نمونه‌های سازمان‌های مردم‌نهاد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند، مطالعات و پژوهش‌های انجام شده عدم شفافیت در بسیاری از مؤسسات را یکی از چالش‌های مهم این حوزه عنوان کرده‌اند. با توجه به این‌که خیریه‌ها شرایط خاصی دارند و در بیشتر موارد از نیروهای داوطلب در سازمان بهره می‌برند و هم چنین منابع مالی آن‌ها توسط حامیان و خیرین تأمین می‌شود موضوع شفافیت اهمیت دو چندانی نسبت به سایر سازمان‌ها پیدا می‌کند و مؤسسات باید بیشتر از قبل به این نکته توجه کنند و شفافیت را هم درون سازمان و بین افراد افزایش دهند و هم گزارش‌های مالی و انجام فعالیت‌ها را با دقت و شفافیت بیشتری تهیه و منتشر کنند.

 

منبع: پناهی، بلال (1398). ارزیابی نقش شفافیت سازمانی بر تعارضات سازمانی با میانجیگری ارتباطات سازمانی اثربخش